کشور هلند در سالهای اخیر به یکی از مقاصد برجسته برای کارآفرینان، فریلنسرها و متخصصان مستقل از سراسر جهان تبدیل شده است. با اقتصاد پیشرفته، سیاستهای حمایتی از نوآوری، و نظام قانونی شفاف، هلند بستری مناسب برای کسانی است که میخواهند بهصورت مستقل کسبوکار خود را راهاندازی کرده یا به فعالیت حرفهای در قالب خوداشتغالی بپردازند.
برخلاف ویزاهای سنتی مبتنی بر پیشنهاد شغلی یا سرمایهگذاری سنگین، این مسیر بر مبنای توانایی فرد در ایجاد ارزش اقتصادی واقعی از طریق فعالیت مستقل بنا شده است. چه یک طراح گرافیک فریلنسر باشید، چه یک مشاور کسبوکار، توسعهدهنده نرمافزار یا صاحب ایده تجاری خاص، ویزای خوداشتغالی هلند میتواند دروازهای به سوی یک زندگی حرفهای پایدار در قلب اروپا باشد.
در این راهنما، تمامی مراحل و شرایط لازم برای دریافت ویزای خوداشتغالی هلند را بهصورت گامبهگام بررسی خواهیم کرد: از تعریف دقیق این نوع ویزا و الزامات قانونی آن گرفته تا مسائل مالی، هزینههای زندگی، الحاق خانواده و مسیر دریافت اقامت دائم. اگر به دنبال مهاجرت حرفهای و توسعه کسبوکار شخصی خود در اروپا هستید، این مقاله مرجع مناسبی برای آغاز مسیر شما خواهد بود.
ویزای خوداشتغالی هلند چیست؟
ویزای خوداشتغالی هلند که در چارچوب قانونی با عنوان «Zelfstandig Ondernemer regeling» یا به اختصار «Zelfstandigenregeling» شناخته میشود، نوعی اجازه اقامت است که برای شهروندان غیراروپایی طراحی شده تا بتوانند در خاک هلند، بهصورت مستقل فعالیت اقتصادی داشته باشند. این برنامه مهاجرتی، فرصت قانونی و بلندمدتی را برای کارآفرینان، فریلنسرها، مشاوران حرفهای، و صاحبان کسبوکارهای کوچک فراهم میسازد تا کسبوکار خود را در یکی از پیشرفتهترین اقتصادهای اروپا راهاندازی یا ادامه دهند.
این نوع اقامت به جای اتکا به پیشنهاد شغلی از سوی کارفرمای هلندی، بر اساس طرح کسبوکار شخصی یا ارائه خدمات حرفهای مستقل صادر میشود. متقاضی باید اثبات کند که فعالیت او به نفع اقتصاد هلند خواهد بود، از ارزش افزوده برخوردار است، و قابلیت ایجاد درآمد پایدار دارد.
برنامه ویزای خوداشتغالی تحت نظارت سه نهاد اصلی اداره میشود:
1-اداره مهاجرت و تابعیت هلند یا IND (مسئول بررسی کلی پرونده و صدور اجازه اقامت)
2-سازمان کارآفرینی هلند یا RVO ارزیاب طرح کسبوکار و امتیازدهی به آن بر اساس معیارهای نوآوری، ارزش اقتصادی و سابقه حرفهای
3-اتاق بازرگانی هلند یا KvK (مرجع ثبت رسمی کسبوکارها)
نکته: مهم است بدانید که این ویزا مناسب افرادی است که قصد دارند بهصورت واقعی و تماموقت در یا کسبوکار خود در هلند فعالیت کنند، نه صرفاً ثبت شرکت بدون عملیات یا سرمایهگذاری غیرفعال. همچنین، برخلاف برخی کشورها، در هلند دریافت این ویزا مستلزم دریافت امتیاز کافی از سیستم ارزیابی RVO است که در ادامه توضیح داده خواهد شد.
گروههای هدف ویزای خوداشتغالی هلند
ویزای خوداشتغالی هلند یکی از مسیرهای محبوب برای ورود به این کشور جهت کار و زندگی است، مخصوصاً برای افرادی که قصد دارند بهصورت مستقل و بر پایه مهارت یا ایده تجاری خود فعالیت کنند. دولت هلند برای این نوع ویزا گروههای هدف مشخصی در نظر گرفته که هر یک شرایط، انتظارات و مدارک خاص خود را دارند. در ادامه، گروههای اصلی هدف این ویزا و توضیحاتی کامل درباره هر یک آورده شده است:
۱. کارآفرینان (Entrepreneurs / Start-up Founders)
این گروه شامل افرادی است که قصد دارند کسبوکاری نوآورانه را در هلند راهاندازی کنند. دولت هلند، بهویژه از طریق برنامه «Start-up Visa»، از بنیانگذاران استارتاپها حمایت میکند. ویژگیهای این گروه داشتن ایده نوآورانه و دریافت نامه یا قراداد حمایتی از یک شرکت تسهیلگر مورد تایید اداره مهاجرت هلند (IND) میباشد. برای اطلاع از جزئیات ویزای استارتآپ اینجا کلیک کنید.
۲. فریلنسرها و صاحبان بنگاههای اقتصادی (Freelancers / Self-employed Professionals)
هلند یکی از کشورهای پیشرو در حمایت از فریلنسرها و افراد خوداشتغال است. در این کشور، افراد بدون داشتن کارمند که به صورت مستقل فعالیت حرفهای انجام میدهند، با عنوان “Zelfstandigen zonder personeel (ZZP’ers)” شناخته میشوند. چه در حوزه مشاوره، طراحی، فناوری اطلاعات، ترجمه، آموزش، یا دیگر مشاغل تخصصی فعالیت داشته باشید، سیستم حقوقی و تجاری هلند فرصت مناسبی برای راهاندازی فعالیت آزادانه شما فراهم میکند. این گروه شامل افرادی میشود که درای مشاغلی هستند که میتوانند بدون جذب نیروی کار میتوانند بیزینس خود را مدیریت کنند.
۳. هنرمندان، نویسندگان و فعالان فرهنگی (Artists / Cultural Professionals)
افراد فعال در حوزههای هنر، فرهنگ، موسیقی، نویسندگی، فیلم و طراحی نیز میتوانند برای دریافت ویزای خوداشتغالی هلند اقدام کنند، بهشرط آنکه بتوانند نشان دهند فعالیت حرفهای آنها ارزش فرهنگی یا اقتصادی برای جامعه هلند دارد. ارائه نمونه کار، رزومه تخصصی، برنامه کاری روشن، و در صورت امکان قراردادها یا دعوتنامههایی از مؤسسات هنری یا فرهنگی هلندی میتواند شانس پذیرش درخواست را افزایش دهد. این مسیر برای هنرمندان مستقل فرصتی مناسب جهت فعالیت بینالمللی در محیطی خلاق و حمایتگر است.
۴. مهاجران تحصیلکرده یا فارغالتحصیلان از دانشگاههای هلند (Graduates of Dutch Institutions)
دانشجویان بینالمللی که در هلند تحصیل کردهاند، این فرصت را دارند که پس از پایان تحصیل از ویزای جستجوی کار یکساله (Zoekjaar) بهرهمند شوند. این ویزا به آنها اجازه میدهد تا بهمدت یک سال بدون نیاز به مجوز کار، در هلند به دنبال شغل یا راهاندازی کسبوکار باشند. در این مدت، متقاضیان میتوانند طرح کسبوکار خود را توسعه دهند و در صورت داشتن برنامهای قابل اجرا و حرفهای، برای دریافت ویزای خوداشتغالی (Zelfstandig ondernemersregeling) اقدام کرده و اقامت خود را به عنوان یک کارآفرین یا فریلنسر در هلند ادامه دهند.
۵. شهروندان کشورهای خاص با توافقنامههای دوجانبه (مانند ژاپن یا ایالات متحده)
برخی کشورها مانند ژاپن و آمریکا دارای توافقنامههای دوجانبه با هلند هستند که مسیر دریافت اقامت خوداشتغالی را برای شهروندانشان سادهتر میکند. بهعنوان مثال، توافقنامه دوستی هلند و آمریکا (DAFT) و توافقنامه تجاری هلند و ژاپن به شهروندان این کشورها اجازه میدهد تا با شرایط سادهتر و بدون نیاز به ارزیابی امتیازدهی اقتصادی، در هلند کسبوکار مستقل خود را راهاندازی کنند. این مزیت میتواند روند مهاجرت کاری و کارآفرینی را برای اتباع این کشورها سریعتر و آسانتر سازد.
نهادهای مسئول در ویزای خوداشتغالی هلند
در مسیر دریافت ویزای خوداشتغالی در هلند، سه نهاد کلیدی بهصورت هماهنگ نقش ایفا میکنند و هر یک وظایف مشخصی در روند بررسی، ارزیابی و ثبت کسبوکار شما دارند:
۱. اداره مهاجرت و تابعیت هلند (IND)
سازمان IND مسئول بررسی نهایی درخواست ویزا و صدور اقامت است. این نهاد بررسی میکند که آیا متقاضی شرایط عمومی اقامت (مانند سابقه کیفری، بیمه درمانی، توان مالی و…) و شرایط خاص خوداشتغالی را دارد یا نه. نتیجه ارزیابی RVO و مدارک ثبت کسبوکار در KvK نیز در تصمیمگیری IND مؤثر است.
۲. اتاق بازرگانی هلند (KvK)
KvK وظیفه ثبت رسمی کسبوکار شما را بر عهده دارد. برای شروع فرآیند، متقاضی باید نوع کسبوکار (مانند یکنفره – Eenmanszaak) را انتخاب کرده و آن را در KvK ثبت کند. ثبت در KvK گواهی رسمی فعالیت تجاری شما در هلند محسوب میشود و معمولاً باید پیش از یا همزمان با ارسال درخواست به IND انجام شود.
۳. سازمان کارآفرینی هلند (RVO)
RVO وظیفه ارزیابی محتوای اقتصادی و حرفهای درخواست را دارد. برای افراد غیر اتحادیه اروپا، RVO کسبوکار را بر اساس سیستم امتیازدهی بررسی میکند که شامل سه محور است:
- تجربه و سابقه حرفهای متقاضی
- طرح تجاری و ظرفیت اقتصادی
- نوآوری، ارزش افزوده یا ارتباط با بازار هلند
جمع امتیازهای لازم برای پذیرش معمولاً ۹۰ از ۳۰۰ است، اما برای برخی کشورها مانند آمریکا و ژاپن، این ارزیابی توسط RVO انجام نمیشود.
شرایط و الزامات ویزای خوداشتغالی
شرایط و الزامات دریافت ویزای خوداشتغالی هلند (Dutch Self-Employment Visa) که برای افرادی خارج از اتحادیه اروپا طراحی شده تا امکان اقامت و فعالیت اقتصادی مستقل در هلند را فراهم کند. این مسیر عمدتاً برای کارآفرینان، فریلنسرها، هنرمندان و متخصصان است. در ادامه، تمام الزامات بهصورت دستهبندیشده و دقیق توضیح داده میشود:
برای درخواست ویزای خوداشتغالی در هلند، متقاضیان باید شرایط خاصی را رعایت کنند که بهطور کلی شامل سیستم امتیازدهی میشود. برای واجد شرایط بودن، متقاضی باید حداقل ۳۰ امتیاز از هر یک از ۳ معیار اصلی و یا در مجموع ۹۰ امتیاز از کل سیستم امتیازدهی بدست آورد تا مشمول اقدام برای این نوع ویزا شود. از مهمترین شاخصها برای کسب امتیاز موزد نظر تحصیلات، تجربه کاری، و طرح کسبوکار مناسب، سرمایه در دسترس، و میزان اشتغالزایی هستند و بهطور کلی، متقاضیان باید ثابت کنند که توانایی ایجاد یک کسبوکار پایدار و سودآور در هلند را دارند.
برای مثال، داشتن مدرک تحصیلی مرتبط با کسبوکار یا صنعت مورد نظر میتواند تا ۳۵ امتیاز به شما بدهد. همچنین، تجربه کاری مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است و داشتن حداقل ۳ سال تجربه در حوزه کسبوکار یا صنعت میتواند تا ۲۰ امتیاز به شما اضافه کند. علاوه بر این، ارائه یک طرح کسبوکار جامع که نشاندهنده قابلیت رشد و اشتغالزایی در بازار هلند باشد، میتواند تا ۴۰ امتیاز به همراه داشته باشد. بهطور مشابه، اگر طرح کسبوکار شما نشاندهنده ایجاد حداقل یک شغل برای دیگران باشد، میتوانید تا ۱۰ امتیاز اضافی دریافت کنید. همچنین، داشتن منابع مالی کافی برای تأمین هزینههای زندگی و کسبوکار میتواند تا ۲۰ امتیاز به شما بدهد و درآمد پیشبینیشدهای که نشاندهنده پایداری کسبوکار باشد نیز میتواند امتیازاتی اضافی به همراه داشته باشد.
در ویزای خوداشتغالی هلند، “ثبت شرکت” و “فعالیت واقعی اقتصادی“ دو رکن اصلی و کلیدی در فرآیند ارزیابی هستند. اداره مهاجرت هلند و RVO فقط به داشتن یک شرکت صوری یا ثبت اسمی اکتفا نمیکنند؛ بلکه میخواهند مطمئن شوند شما واقعاً قرار است در هلند به عنوان یک فریلنسر یا کارآفرین فعال باشید و اثری اقتصادی مثبت بر جامعه هلند داشته باشید. در ادامه، جزئیات هر مورد را توضیح میدهم:
هشدار:اگر پس از صدور ویزا، شرکت شما فقط بهصورت صوری باقی بماند و فعالیتی نداشته باشد (مثل نداشتن مشتری یا فاکتور یا گزارش مالی)، اقامت شما ممکن است در تمدید سال بعد رد شود و IND آن را «غیرفعال» تلقی کند.
تمکن مالی برای ویزای خوداشتغالی هلند
یکی از الزامات اصلی برای دریافت ویزای خوداشتغالی (Self-employed Visa) هلند، اثبات توانایی مالی برای تأمین هزینههای زندگی و راهاندازی کسبوکار است. متقاضی باید نشان دهد که برای مدت اقامت اولیه (که معمولاً ۱ تا ۲ سال است) از نظر مالی مستقل بوده و توان پوشش مخارج شخصی و حرفهای را دارد. این شامل هزینههای زندگی در هلند بر اساس حداقل درآمد ماهانه تعیینشده توسط IND، و همچنین بودجه کافی برای شروع و توسعه کسبوکار میشود.
مدارک قابل قبول برای اثبات تمکن مالی میتواند شامل موجودی حساب بانکی به یورو، سرمایهگذاری شخصی، پیشقراردادهای کاری یا درآمد پیشبینیشده در بیزینسپلن باشد. با این حال، در حال حاضر بهدلیل تحریمهای مالی، نامههای تمکن صادرشده توسط بانکهای ایرانی عموماً توسط اداره مهاجرت هلند (IND) و سازمان RVO پذیرفته نمیشوند. به همین دلیل، متقاضیان ایرانی باید از روشهای جایگزین مانند افتتاح حساب یورویی در خارج از کشور، استفاده از حساب اشخاص ثالث معتبر، یا مستندات مالی خارجی استفاده کنند.
برای اطلاعات کامل در مورد روشهای قابل قبول اثبات تمکن مالی، مدارک جایگزین، و مشکلات رایج متقاضیان ایرانی، میتوانید به مقاله جامع ما در این زمینه مراجعه کنید: راهنمای جامع نامه اثبات تمکن مالی برای ویزای اروپا
ویزای خانواده خوداشتغالی هلند
در ویزای خوداشتغالی هلند، متقاضی اصلی که به عنوان فریلنسر یا کارآفرین قصد راهاندازی کسبوکار در این کشور را دارد، این امکان را دارد که اعضای درجهیک خانواده خود شامل همسر یا شریک (Partner) و فرزندان زیر ۱۸ سال را به عنوان همراه با خود به هلند بیاورد. همراهان نیز میتوانند اقامت قانونی دریافت کنند و از مزایای مشخصی در حوزه زندگی، تحصیل و کار بهرهمند شوند. البته با توجه به شرایط، امکان اقدام برای فرزندان تا ۲۰ سالگی در صورت وابستگی مالی به والدین وجود دارد.
درخواست اقامت برای اعضای خانواده میتواند بهصورت همزمان با درخواست متقاضی اصلی یا پس از آن انجام شود. در هر صورت، لازم است متقاضی اصلی بتواند تمکن مالی کافی برای پوشش هزینههای زندگی خانواده در هلند را اثبات کند. این اثبات معمولاً شامل ارائه صورتحساب بانکی، درآمد ماهانه ثابت یا سرمایه اولیه برای سال اول اقامت است.
اجازه کار همراه در هلند
همسر فرد دارنده ویزای خوداشتغالی، پس از دریافت اقامت، مجاز به کار تماموقت یا پارهوقت در کشور هلند خواهد بود. نکته مهم این است که همسر برای فعالیت شغلی نیازی به دریافت مجوز کاری جداگانه ندارد و عبارت «مجاز به کار بدون نیاز به مجوز در کارت اقامت او درج میشود. این امتیاز بزرگ به همسر اجازه میدهد که:
- در بازار کار هلند شغل پیدا کند؛
- شرکت یا کسبوکار مستقل خود را راهاندازی نماید؛
- در دورههای آموزشی یا دانشگاهی ثبتنام کند و ادامه تحصیل دهد.
بهعبارت دیگر، اقامت همسر نهتنها محدود به همراهی نیست، بلکه بهطور کامل با امکانات یک شهروند مقیم هلند در حوزههای شغلی و آموزشی برابری میکند. برای اطلاعان کامل در مورد اجازه کا و ویزاهای کاری هلند به لینک زیر مراجعه بفرمایید.راهنمای جامع ویزاهای کاری هلند
شرایط تحصیل فرزندان در هلند
فرزندان زیر ۱۸ سال خانواده، در صورت همراهی با متقاضی و دریافت اقامت، امکان تحصیل رایگان در مدارس دولتی هلند را دارند. تحصیل برای کودکان از سن ۵ سالگی تا ۱۶ سالگی اجباری و رایگان است. سیستم آموزش عمومی در هلند به زبان هلندی است، اما بسیاری از مدارس دولتی برای کودکان مهاجر، دورههای زبان انتقالی (transition class) ارائه میدهند تا در کوتاهمدت زبان را فرا گیرند و وارد کلاسهای عادی شوند.
برای خانوادههایی که ترجیح میدهند فرزندشان به زبان انگلیسی تحصیل کند، مدارس بینالمللی (international schools) وجود دارد که البته شهریهدار هستند و هزینهای بین ۴ تا ۲۲ هزار یورو در سال دارند، بسته به شهر و مدرسه.
برای کودکان زیر سن مدرسه (زیر ۴ سال)، مهدکودک یا مراقبت روزانه (kinderopvang) در دسترس است، اما رایگان نیست. با این حال، خانوادهها در صورت اشتغال پدر و مادر، میتوانند از کمکهزینه دولتی با عنوان Kinderopvangtoeslag بهرهمند شوند که بخشی از هزینههای مهدکودک را پوشش میدهد.
اقدامات پس از ورود به هلند
پس از اخذ ویزای خوداشتغالی و ورود به هلند، باید در مدتزمان مشخصی یکسری اقدامات قانونی و اداری را انجام دهید تا اقامت شما رسمیت پیدا کرده و بتوانید کسبوکار خود را بهطور قانونی راهاندازی کنید. انجام این مراحل بهموقع، نقش کلیدی در دریافت خدمات عمومی، افتتاح حساب بانکی، و شروع فعالیت اقتصادی شما دارد. در ادامه مهمترین اقدامات ضروری پس از ورود به هلند برای دارندگان ویزای خوداشتغالی معرفی میشود:
1. ثبتنام در شهرداری و دریافت BSN
اولین قدم پس از ورود، مراجعه به شهرداری محل سکونت و ثبتنام بهعنوان ساکن رسمی هلند است. در این مرحله، شما شماره شناسایی شهروندی یا BSN (Burgerservicenummer) دریافت میکنید که برای امور بانکی، مالیاتی، بیمه، درمان و سایر خدمات عمومی ضروری است.
2. دریافت کارت اقامت از اداره IND
پس از ورود، باید به دفتر اداره مهاجرت و تابعیت هلند INDمراجعه کرده و کارت اقامت بیومتریک خود را دریافت کنید. این کارت هویت رسمی شما بهعنوان دارنده اجازه اقامت در هلند است و برای تمامی مراجعات اداری موردنیاز خواهد بود.
3. ثبت شرکت در اتاق بازرگانی هلند (KvK)
برای شروع فعالیت تجاری بهعنوان یک فرد خوداشتغال، لازم است شرکت یا کسبوکار خود را در KvK (Kamer van Koophandel) ثبت کنید. این ثبتنام شامل تعیین نوع شرکت، دریافت شماره ثبت و فعالسازی فعالیت اقتصادی شما در سیستم مالیاتی هلند میشود.
4. افتتاح حساب بانکی در هلند
یکی از الزامات مهم برای مدیریت امور مالی، دریافت پرداختها و پرداخت مالیات، افتتاح یک حساب بانکی رسمی در یکی از بانکهای هلند است. برای این کار معمولاً ارائه کارت اقامت، شماره BSN و مدارک ثبت شرکت الزامی است.
تمدید اقامت دائم هلند
اقامت اولیه در هلند برای متقاضیان ویزای خوداشتغالی معمولاً به مدت یک تا دو سال صادر میشود، که در بسیاری از موارد، مدت آن دو سال است. افرادی که با این نوع ویزا وارد هلند میشوند، لازم است پیش از پایان اعتبار اقامت خود، برای تمدید آن اقدام کنند. توصیه میشود حداقل سه ماه پیش از انقضا، مدارک لازم را آماده و به اداره مهاجرت (IND) ارسال نمایید تا از بروز اختلال در وضعیت اقامت جلوگیری شود.
تمدید این نوع اقامت مشروط به ادامه فعالیت قانونی و مؤثر کسبوکار شماست. شما باید نشان دهید که شرکت شما هنوز در اتاق بازرگانی هلند (KvK) ثبت شده و فعال است، درآمد کافی برای پوشش هزینههای زندگی در هلند دارید، به صورت واقعی در این کشور اقامت داشتهاید و تمامی تعهدات مالیاتی و بیمهای را رعایت کردهاید. در فرایند تمدید، ممکن است IND مدارکی مانند ترازنامه مالی، اظهارنامههای مالیاتی، قراردادهای کاری، فاکتورها یا گواهی از اداره مالیات (Belastingdienst) را از شما درخواست کند. در صورتی که شرایط موردنیاز را رعایت کرده باشید، تمدید اقامت معمولاً بدون مشکل انجام میشود.
پس از پنج سال اقامت قانونی و مداوم در هلند، متقاضیان میتوانند برای اخذ اقامت دائم اقدام نمایند. اقامت دائم میتواند به صورت اقامت نوع دوم (Type II) یا اقامت بلندمدت اتحادیه اروپا (EU long-term residence) صادر شود. برای این مرحله، لازم است که فرد طی این پنج سال با مجوز معتبر در هلند اقامت داشته، فعالیت اقتصادی یا شغل پایدار داشته باشد، درآمد کافی و منظم کسب کرده باشد و بیمه درمانی هلندی داشته باشد. همچنین، متقاضی نباید هیچگونه سابقه کیفری در هلند یا سایر کشورها داشته باشد.
یکی از الزامات مهم برای اخذ اقامت دائم، قبولی در آزمون ادغام مدنی هلند Inburgeringاست. این آزمون شامل بخش زبان هلندی در سطح A2 که در آینده ممکن است به B1 ارتقا یابد و بخشهای مرتبط با شناخت فرهنگ، قوانین و جامعه هلند میباشد. البته در برخی موارد، افرادی که در هلند تحصیل کردهاند یا مدرک زبان معتبر دارند، میتوانند از بخشهایی از این آزمون معاف شوند.
در نهایت، پس از گذراندن پنج سال اقامت قانونی و بدون وقفه در هلند، یا در برخی موارد خاص مانند ازدواج با تبعه هلندی پس از سه سال، امکان اقدام برای دریافت تابعیت هلند وجود دارد. شرایط دریافت شهروندی شامل موفقیت در آزمون ادغام، اثبات زندگی واقعی در هلند، عدم داشتن سوءپیشینه کیفری و پذیرش قوانین تابعیت این کشور است. در اکثر موارد، متقاضی باید تابعیت قبلی خود را ترک کند، اگرچه برخی کشورها یا شرایط استثنا قائل میشوند. با دریافت تابعیت، شما بهطور کامل بهعنوان شهروند هلند شناخته میشوید و از تمامی حقوق شهروندی از جمله دریافت پاسپورت هلندی برخوردار خواهید شد.